Định nghĩa của đồ gá
Đồ gá gia công cơ khí là một loại trang bị công nghệ nhằm xác định vị trí chính xác của chi tiết gia công so với dụng cụ cắt, đồng thời giữ vững vị trí đó trong suốt quá trình gia công.
Công dụng của đồ gá gia công
Nói chung, đồ gá gia công có các công dụng chính như sau:
- Bảo đảm độ chính xác vị trí của các bề mặt gia công. Nhờ đồ gá để gá đặt chi tiết, có thể xác định một cách chính xác vị trí tương đối của chi tiết gia công đối với máy và dao cắt, hơn nữa, có thể đạt được độ chính xác vị trí này tương đối cao một cách ổn định, tin cậy và nhanh chóng.
- Nâng cao năng suất lao động. Sauk hi sử dụng đồ gá có thể loại bỏ bước vạch dấu và so dao, nhờ vậy có thể giảm đáng kể thời gian phụ; ngoài ra, dung đồ gá gá đặt chi tết có thể dễ dàng kẹp chặt đồng thời nhiều chi tiết, gia công nhiều vị trí, làm cho thời gian cơ bản trùng với thời gian phụ thuộc; khi dùng đồ gá cơ khí hóa, tự động hóa ở mức độ cao có thể them một bước nữa giảm thời gian phụ thuộc, làm tăng cao năng sất lao động.
- Mở rộng phạm vi sử dụng của máy công cụ. Trên các máy cắt kim loại sử udnjg dồ gá chuyên dùng có thể mở rộng khả năng công nghệ của máy. Ví dụ, trên máy tiện khi gá sử dụng đồ gá chuyên dùng có thể tiện được hình nhiều cạnh.
- Không yêu cầu tay nghề của công nhân cao và giảm nhẹ cường độ lao động của họ.
Phân loại đồ gá gia công trên máy cắt kim loại
- Hiện nay đồ gá gia công được sử dụng trong sản xuất cơ khí hết sức phong phú, có thể căn cứ vào những đặc điểm khác nhau để phân loại nó, cụ thể:
Căn cứ vào phạm vi sử dụng
1. Đồ gá vạn năng: là những đồ gá đã được tiêu chuẩn, có thể gia công được những chi tiết khác nhau mà không cần thiết có những điều chỉnh đặc biệt. Đồ gá vạn năng được sử dụng rộng rãi trong sản xuất loạt nhỏ – đơn chiếc.
Ví dụ: mâm cặp 3 chấu, mâm cặp 4 chấu, ê tô, đầu phân độ vạn năng, bàn từ,…
2. Đồ gá chuyên dùng: là loại đồ gá được thiết kế và chế tạo cho một nguyên công gia công nào đó của chi tiết. Vì vậy, khi sản phẩm thay đổi hoặc nội dung nguyên công thay đổi thì đồ gá này không thể sử dụng lại được. Do đó, loại đồ gá này được sử dụng khi sản phẩm và công nghệ tương đối ổn định trong sản xuất loạt lớn, hàng khối.
Ví dụ: đồ gá gia công lỗ ăc piston, đồ gá phay biên dạng cam,…
3. Đồ gá vạn năng lắp ghép (đồ gá tổ hợp)
Theo yêu cầu gia công của một nguyên công nào đó, chọn một bộ các chi tiết tiêu chuẩn hoặc bộ phận đã được chuẩn bị trước để tổ hợp thành các đồ gá. Loại đồ gá này sau khi dùng xong có thể tháo ra, lau chùi sạch sẽ và cất vào kho để tiếp tục sử dụng.
- Ưu điểm: Sử dụng loại đồ gá này có ưu điểm là giảm chu kì thiết kế và chế tạo đồ gá, làm giảm thời gian chuẩn bị sản xuất; đồng thời với một bộ các chi tiết của đồ gá đã được tiêu chuẩn hóa có thể được sử dụng nhiều lần, tiết kiệm vật liệu chế tạo đồ gá; giảm công lao động và giảm giá thành sản phẩm.
- Nhược điểm: cần đầu tư vốn khá lớn để chế tạo hàng viện chi tiết tiêu chuẩn với độ chính xác và độ bóng cao, vật liệu các thi tiết này thường là thép hợp kim, thép croom, thép niken; độ cứng vững kém hơn đồ gá thông dụng; nặng và cồng kềnh hơn so với đồ gá vạn năng.
- Ứng dụng: loại đồ gá này thích hợp trong dạng sản xuất loạt nhỏ, chủng loại chi tiết nhiều, đặc biệt đối với những sản phẩm mới.
Căn cứ vào máy sử dụng:
- Đồ gá tiện, đồ gá phay, đồ gá khoan, đồ gá mài,…
Căn cứ vào nguồn sinh lực để kẹp chặt:
- Kẹp bằng tay, kẹp bằng khí nén, dầu ép, kết hợp khí nén – dầu ép, điện từ, chân không
Căn cứ vào số chi tiết đồng thời gia công
- Kẹp một hoặc nhiều chi tiết cùng một lúc
